CÁC CƠ CHẾ CÂN BẰNG TRONG CƠ THỂ LÀ GÌ
Vai trò của trạng thái cân bằng trong sức khỏe, và cách duy trì cân bằng nội môi (Homeostasis) – nền tảng của sức khỏe bền vững:
.
I. CÁC CƠ CHẾ CÂN BẰNG TRONG CƠ THỂ LÀ GÌ?
Cơ thể luôn có xu hướng duy trì sự ổn định của môi trường bên trong, bất chấp thay đổi từ môi trường bên ngoài. Đây là cơ chế cân bằng sinh lý, gồm:
1. Cân bằng nội môi (Homeostasis)
– Là trạng thái ổn định của môi trường bên trong (nhiệt độ, pH, đường huyết, huyết áp…)
– Ví dụ: nhiệt độ cơ thể giữ ở khoảng 36.5–37.5°C, pH máu 7.35–7.45.
2. Cơ chế điều hòa thần kinh – nội tiết
– Hệ thần kinh (đặc biệt vùng hạ đồi – hypothalamus) và hệ nội tiết (tuyến yên, tuyến giáp, tuyến thượng thận…) phối hợp để duy trì cân bằng.
3. Phản hồi âm (Negative feedback)
– Là cơ chế chủ đạo. Khi có thay đổi bất thường, cơ thể tạo phản hồi ngược lại để khôi phục trạng thái cân bằng.
👉 Ví dụ: Khi đường huyết tăng, tụy tiết insulin để đưa đường về mức bình thường.
II. VAI TRÒ CỦA TRẠNG THÁI CÂN BẰNG TRONG VIỆC DUY TRÌ SỨC KHỎE
Trạng thái cân bằng là nền tảng của sức khỏe toàn diện, giúp:
- ✅ Duy trì chức năng của tim, não, gan, thận, hệ miễn dịch…
- ✅ Ngăn chặn viêm nhiễm, thoái hoá, và rối loạn chuyển hoá.
- ✅ Giúp tế bào hoạt động tối ưu, giải độc tốt, tái tạo nhanh.
- ✅ Ổn định tâm lý – cảm xúc – giấc ngủ – nội tiết.
III. CÂN BẰNG NỘI MÔI CỦA CƠ THỂ LÀ GÌ?
Cân bằng nội môi (homeostasis) là khả năng tự điều chỉnh của cơ thể để giữ ổn định môi trường bên trong trước các thay đổi từ bên ngoài.
Các chỉ số nội môi cần ổn định gồm:
|
Chỉ số |
Mức bình thường |
|
Nhiệt độ cơ thể |
36.5–37.5°C |
|
pH máu |
7.35 – 7.45 |
|
Đường huyết |
70–110 mg/dL (lúc đói) |
|
Áp suất thẩm thấu |
~280–295 mOsm/kg |
|
Huyết áp |
~120/80 mmHg |
|
Nồng độ O₂, CO₂ |
Khí máu ổn định (pO₂, pCO₂…) |
IV. CÁC YẾU TỐ DUY TRÌ CÂN BẰNG NỘI MÔI
1. Hệ thần kinh tự động (gồm giao cảm và đối giao cảm)
– Điều hòa tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, tuyến nội tiết.
2. Hệ nội tiết
– Hormone từ tuyến giáp, tụy, thượng thận, tuyến yên… kiểm soát chuyển hoá, miễn dịch, nhiệt độ, nước-điện giải.
3. Hệ hô hấp & hệ bài tiết
– Điều chỉnh nồng độ CO₂, acid – base, và thải độc qua thận, phổi, da, ruột.
4. Hệ tuần hoàn
– Vận chuyển oxy, dưỡng chất, hormone đến tế bào và mang chất thải đi.
V. TẠI SAO MẤT CÂN BẰNG NỘI MÔI DẪN ĐẾN BỆNH TẬT?
Khi nội môi bị rối loạn kéo dài, cơ thể không còn khả năng phục hồi → sinh ra bệnh:
- ❌ Tăng đường huyết → tiểu đường
- ❌ Tăng acid → viêm, thoái hoá
- ❌ Rối loạn ion (K⁺, Na⁺, Ca²⁺) → loạn nhịp, co giật, mệt mỏi
- ❌ Mất cân bằng oxy – gốc tự do → ung thư, lão hóa sớm
- ❌ Rối loạn cortisol – serotonin → stress, mất ngủ, trầm cảm
VI. LÀM GÌ ĐỂ DUY TRÌ CÂN BẰNG NỘI MÔI?
✅ 1. Dinh dưỡng cân bằng
- Ăn thực phẩm tự nhiên, nguyên chất
- Hạn chế đường tinh luyện, muối, chất béo chuyển hoá
- Bổ sung rau xanh, hạt, trái cây, nước ấm
✅ 2. Vận động điều độ
- Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày giúp ổn định nhịp tim, huyết áp, nội tiết
- Hít thở sâu giúp điều hòa pH máu, giảm CO₂
✅ 3. Quản lý cảm xúc – giấc ngủ
- Thiền, thở chậm, ngủ đủ giấc giúp cân bằng trục hạ đồi – tuyến yên – thượng thận (HPA)
✅ 4. Tăng cường thải độc – tái tạo
- Uống đủ nước ấm
- Giảm tải gan – thận bằng ăn uống lành mạnh
- Nhịn ăn gián đoạn (Intermittent Fasting) → kích hoạt autophagy
✅ 5. Sống hài hòa với thiên nhiên
- Tiếp xúc ánh nắng sớm
- Ngủ đúng chu kỳ sinh học ngày – đêm
———————————————————————————————————————————————————————————————————————
CÁC BUỔI CHIA SẺ MIỄN PHÍ BÍ QUYẾT SỐNG KHOẺ SỐNG THỌ – BS HOÀNG HIỆP
.
🕗 Thời gian: 19h30 tối Thứ Sáu hàng tuần
⏱️ Chỉ 1 giờ mỗi tuần – đổi lại cả tương lai khỏe mạnh!
.
✍️ Đăng ký miễn phí ở Link:
👉 https://forms.gle/ectLtZiKMu6VY6489
.
📞 Hotline đồng hành: 0908 256 968
.
🎯 Khai giảng : NGÀY 06/06/2025. Mọi người đăng kí sớm để có suất tham dự. Đủ 1000 người sẽ đóng danh sách đăng kí
.
Hẹn gặp lại anh chị trong các buổi chia sẻ !
BS Hoàng Hiệp
.
———————————————————————————————————————————————————————————————————————
Loading...